به مناسبت آغاز سال تحصیلی:

بازخوانی دیدگاه ها و توصیه های مراجع و علما به دستگاه تعلیم و تربیت

حضرات آیات صافی گلپایگانی(ره) وحید خراسانی، جوادی آملی، سبحانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، علوی گرگانی (ره) حسینی بوشهری، اعرافی و شهرستانی نماینده تام الاختیار آیت الله العظمی سیستانی در ایران در دیدار با وزرای آموزش و پرورش ادوار مختلف دولت‌های جمهوری اسلامی که برای کسب رهنمود و ارایه گزارش عملکرد دستگاه عظیم تعلیم و تربیت اسلامی محضر مراجع عظام تقلید و علما رسیده اند، توصیه‌ها و راهکارهای تربیت معلم، دانش آموز، و متون درسی برای تحقق تعلیم وتربیت در تراز انقلاب اسلامی را تبیین نموده اند.

ضمن تبریک فرا رسیدن سال تحصلی جدید توصیه‌های مراجع عظام تقلید به دست اندر کاران دستگاه عظیم تعلیم و تربیت را منتشر می کند.

آیت الله العظمی وحید خراسانی:

کتب آموزشی را بادقت بررسی کنید / از امام زمان استمداد بطلبید

آیت الله العظمی وحید خراسانی، ضمن مهم دانستن مسئولیت در آموزش و پرورش بیان داشت؛ کار شما مهم و قابل تقدیر است، چون عقاید بچه‌های شیعه به شما سپرده شده است.

این امانت را حفظ کنید و برای اینکه در این کار موفق باشید، هر روز سوره یس را بخوانید و به امام زمان عج هدیه کنید تا او شما را در این راه کمک کند. 

شما را دعا میکنیم در این مسئولیت مهم موفق باشید، چون در آموزش و پرورش باید امانت دار شیعه و اهل بیت علیهم االسلام باشید، دانش آموزان نزد شما امانت هستند و باید این امانت را به امام زمان برگردانید. 

کتب آموزشی را با دقت بررسی و پی ریزی کنید ، تربیت اطفال شیعه و معرفت ائمه اثنی عشری باید در متون آموزشی و کتب درسی موج بزند. 

با حسن کلام با دیگر مذاهب تعامل داشته باشید و تلاش کنید برای تحقق آموزه های تشیع فاطمیه ، صادقیه و علویه را احیا کنید،اینها برای شما باقیات الصالحات در دنیا و آخرت می باشد و در شب اول قبر به کمک خواهند آمد. 

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی(ره):

نسبت به تعلیم و تربیت حساسیت ویژه داشته باشید

وزارت آموزش و پرورش با همه تلاش هایی که در امر تربیت و آموزش جوانان و نوجوان دارد باید نسبت به امر تعلیم و تربیت نگاه جدّی و حساّسیت ویژه ای داشته باشد.

اینکه شخص وزیر درک درستی از مسئله و اهمیت آموزش و پرورش دارد جای بسی خرسندی است ولی این کافی نیست و باید با عمل و تلاش بیشتر در جامعه نمود داشته باشد.

اهمیت مسئله آموزش و پرورش بر کسی پوشیده نیست و بدانید هرچه در این مسیر حرکت و تلاش داشته باشید دنیا و آخرت خود را ساخته اید.

مسئله علم موضوع مهمی است که باید نسبت به افزایش آن برنامه ریزی کرد. باید به گونه ای برخورد کنیم که جامعه جهانی نیازمند علم و دانش ما باشد نه اینکه ما به دنبال دانش آنها باشیم.

ارزش انسان به علم است و هر چه این علم ارتقا یابد ارزش انسانی بیشتر و پررنگ تر می شود.

آیت الله العظمی جوادی آملی:

 با ادب و علم می توان به درستی زندگی کرد

در هر امری مخصوصا در آموزش و پرورش حرف اصلی را انسانیت انسان می زند، الفاظ و مفاهیم به درد امتحان و نمره می خورد، اما آنچه انسان را می سازد رفتار عملی همه ماست.

ما قبل از اینکه با حرف، چیزی یاد مردم بدهیم باید با عمل یاد مردم بدهیم، اگر مردم عمل صالح ببینند، هم می بینند و هم عمل میکنند، ولی اگر تنها درس صالح بگوییم، ممکن است یاد بگیرند اما کاری از پیش نمی رود.

در شرح حال پیامبر گرامی اسلام (ص) آمده که آن حضرت با احدی نیم رخ صحبت نمی کرد چه افراد عادی و چه بادیه نشین و چه شهری، این احترام گذاشتن به مردم است که چنین مواردی را مسئولین باید رعایت کنند.

در میدان جنگ، حرف اول را قدرت نظامی می زند اما در دبیرستان و آموزش و پرورش و حوزه و دانشگاه، تربیت علمی حرف اول را می زند، تجربه هم نشان داده که با سلاح نمی شود مردم را اصلاح کرد، بلکه با صلاح می شود.

جهانی فکر کردن، تعامل داشتن، مدیریت داشتن، نه بیراهه رفتن و نه راه کسی را بستن اساس کار است، جهان را ادب و علم اداره می کند و با ادب، علم و تعامل می توان با جهان به درستی زندگی کرد.

آیت الله  العظمی سبحانی:

مسئولیت آموزش و پرورش در زمینه آسیب‌های فضای مجازی سنگین است

قرآن کریم موضوع تزکیه را بر تعلیم مقدم دانسته این امر در طبیعت نیز حاکم است و کشاورزان ابتدا علف‌های هرز را از زمین کشاورزی بر می‌کنند و بعد از آن به کشاورزی می‌پردازند.

پیامبر اکرم (ص) خود معلم اخلاق بوده است، معلمان ما نیز باید خود را به سجایای اخلاقی مجهز کنند تا بتوانند در تربیت دانش آموزان موفق باشند.

معلمان می‌بایست به صورت عملی اسوه و الگوی اخلاق باشند به همین دلیل آموزش و پرورش می‌بایست در انتخاب معلمان و همچنین محتوای آموزشی دقت لازم را داشته باشد.

آنچه در قلب سلیم کاشته شود شاهد همان خروجی هم خواهیم بود۱۴ میلیون دانش‌آموز در کشور سرمایه بزرگ آموزش و پرورش وامانت‌هایی در دست شما هستند.

متأسفانه فضای مجازی آسیب‌هایی را متوجه دانش آموزان می‌کند، فضای مجازی نباید رها باشد و آموزش و پرورش در این زمینه مسئولیت سنگینی برعهده دارد.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی:

 موفقیت آموزش و پرورش در گرواهتمام به برنامه ها، کتابها و معلمان است

رسالت آموزش و پرورش در شرایط فعلی بسیار خطیر و حساس است؛همه تلاش دشمن این است که روی نسل نوجوان  و جوان و حتی کودکان ما تاثیر بگذارد و در این راستا باید مواظب نفوذ دشمن در این خانواده بزرگ بود. 

مساله نفوذ در طول تاریخ امری بدیهی است، دشمن برای رسیدن به مقاصد خود در طول تاریخ از طریق نفوذ وارد شده است و حتی در بیوت مراجع نیز ممکن است نفوذ کند، بنا بر این نباید غفلت کرد که آنان به طرق اولی در دستگاه عظیمی چون آموزش و پرورش نفوذ می کنند و باید دستگاه های نظارتی و حفاظتی این مساله را جدی بگیرند

راه موفقیت آموزش و پرورش برای تربیت نسلی متعهد و دین باور سه عنصر ، برنامه ها کتابها و معلمان است ،اگر یکی از این سه عنصر نتواند به خوبی ایفای نقش کند، تعلیم و تربیت با مشکل اصلی مواجه خواهد شد. 

آموزش و پرورش منبع سعادت یا خدای نکرده شقاوت یک جامعه است ، دشمن برای جوانان و کودکان ما نقشه کشیده است و اگر خدای ناخواسته غفلت کنیم جبران ضرر ها مشکل خواهد بود. 

خوب است وزارت آموزش و پرورش ارتباط خود را با حوزه علمیه و مدارس و مراکز علمی آن بیشتر کند زیرا در میان فضلا،علما و طلاب کسانی هستد که در عرصه تعلیم و تربیت دینی کار تخصصی کرده اند و برای در اختیار گذاشتن این تخصص ها و کارهای  علمی و فرهنگی هیچ مضایقه ای ندارند. 

ارتباط با حوزه و روحانیت واستفاده از ظرفیت های حوزه های علمیه برادران و خواهران را توسعه دهید و در قالب همایشها ،سمینارها و کرسی های آزاد اندیشی، ابعاد علمی و فرهنگی و تربیتی فعالیت ها را مورد بحث و بررسی قرار دهید.

رعایت اعتدال در مواجه با اهل سنت در استانهای سنی نشین را مورد تاکید است؛ حفظ وحدت و احترام به مقدسات شیعه و سنی موجب آسایش و آرامش در تعلیم و تربیت می شود ،البته حفاظت از آموزه های شیعی و جلو گیری از افکار افراطی وظیفه  مسئولین دستگاه  تعلیم و تریبت اسلامی است. 

آیت الله العظمی علوی گرگانی (ره ):

مراقب باشید فریب برخی سخنان و ظواهردشمن  را نخورید.

افرادی هستند به ظاهر اظهار دوستی می کنند، اما در درون اعتقادی به مبانی دینی ندارند و شما که مؤمن هستید باید زیرک بوده و فریب این افراد را نخورید و روحیه دانش آموزان را با معارف دینی و ایمان بالا بار بیاورید.

از مضمون روایات برداشت می شود، مسئولیت شما در جایگاه سنگینی چون آموزش و پرورش دارای دو جنبه است، یک جنبه آن که باعث خوشحالی ما است اینکه می بینیم افراد معتقد و اهل ولایت در رأس امور مملکتی هستند.

اما جنبه دیگر که دارای حساسیت است آنکه مبادا نتوانید به وظیفه شرعی خود در این راستا به خوبی عمل کنید، لذا ما دوست داریم همان اعتقادات و روحیه ایمان و ولایت خود را به دانش آموزان در مراتب مختلف منتقل کنید، تا انشاء الله فرزندان پاکی که تحویل آموزش و پرورش داده شده، مؤمن و متدین فارغ التحصیل شوند.

دشمن همیشه در اطراف ما در کمین است تا ایمان و اعتقادات جوانان ما را سلب کند باید مراقب باشید تا به افکار آنها میدان داده نشود و فریب برخی سخنان و ظواهر را نخورید.

آیت الله العظمی نوری همدانی:

 نقش معلمان در تربیت جامعه محوری و اساسی است

متولیان عرصه آموزش و پرورش باید ازاهمیت کار خود آگاه باشند و بدانند اگر بتوانند یک نفر را به خوبی تربیت کنند، گویا همه انسان ها را تربیت کرده اند؛ همچنین باید دانسته شود که اضلال و گمراهی یک نفر نیز به مثابه گسترش گمراهی در همه عالم است.

دانش آموزان باید به شیوه های اسلامی تربیت شوند، بر اساس روایات، اگر شخصی می خواهد دیگران را تربیت کند، ابتدا باید خودسازی کند، زیرا بدون خودسازی، تربیت دیگران ممکن نیست.

نباید اجازه دهیم فرهنگ غربی در برنامه های آموزش و پرورش رسوخ کند، آموزش و پرورش باید برنامه های بنیادین برای تربیت نسل جدید داشته باشد، لذا برنامه ها باید مبتنی بر فرهنگ اصیل اسلامی پایه ریزی شود.

آموزش و پرورش علاوه بر انتخاب استاد خوب و کارآمد باید زمینه تربیت پذیری دانش آموزان را نیز فراهم سازد، معلمان باید کاری کنند که روح تربیت پذیری در دانش آموزان نهادینه شود.

فرهنگ ایرانی و اسلامی از همدیگر جدا نیستند، بنابراین برنامه های آموزش و پرورش نباید برگرفته از مبانی تمدن غرب باشد، بلکه همه برنامه های جامعه ایرانی باید مبتنی بر فرهنگ اصیل اسلامی پایه ریزی شود.

آیت الله حسینی بوشهری:

نقش حوزه در کمک به تالیف کتب درسی

حوزه علمیه می تواند کمک کار خوبی برای آموزش و پرورش در زمینه تالیف کتب درسی باشد، اقدامات خوب آموزش و پرورش در خصوص تغییر کتب درسی قابل تقدیر است ، اما  در زمینه کتاب های تعلیمات دینی باید به نکات جدی تری توجه داشت.

دانش آموزان ما پس از فراغت ازتحصیل باید دوره ای فشرده از معارف اعتقادی را آموخته باشند، پیچیده بودن مباحث تعلیمات دینی در مدارس، به دلیل عدم کشش لازم موجب می شود  جاذبه لازم میان دانش‌ آموز و کتاب وجود نداشته با شد، آنچه موجب ماندگاری مطالب در اذهان کودکان و نوجوانان می شود، استفاده از هنر نگارش خوب و طراحی مناسب کتاب های درسی است.

از طرفی چنانچه معلمان دانش لازم را نداشته باشند، نمی ‌توانند مطالب کتاب ها را به خوبی به دانش‌ آموزان انتقال دهند،بر این  اساس نه تنها مطالب موجود بلکه باید شبهات پیرامونی آنها را هم با نگاهی ژرف و ظریف مورد توجه قرار داد.

 یکی دیگر از نکات مهم در این زمینه، ساعت تدریس تعلیمات دینی است و نباید این امر در ساعت هایی صورت بگیرد که دانش آموزان و معلمان از سایر دروس خسته شده اند.

امروزه آموزش و پرورش در زمینه توسعه قرآن آموزی می ‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد که این کارهم از طریق تقویت دارالقرآن ها و آموزش به دانش آموزان صورت می گیرد.

 باید مطمئن باشیم دانش ‌آموزان در پایان مقطع ابتدایی به میزان لازم با قرآن آشنا شده اند،البته توجه به اخلاق و رفتار دانش آموزان هم اهمیت بسزایی دارد، زیرا در حال حاضر فقط پرداختن به آموزش قرآن با توجه به فضای جامعه کافی نبوده و باید دوره های اخلاق نظری و رفتاری را هم مد نظر داشت.

تعالی نظام اسلامی در گرو تعالی آموزش و پرورش است ،لازم است با کمک حوزویان، کمیته هایی تشکیل داد و متناسب با نیازهایی که کشور و جامعه ما دارد، علوم انسانی را مورد توجه قرار داد و کتاب هایی در این زمینه تدوین کرد.

نماینده آیت الله العظمی سیستانی درایران:

برای جلوگیری از فرار مغزها چاره اندیشی شود

مسئولین و برنامه ریزان آموزشی ،علمی و تربیتی کشور برای جلو گیری از فرار مغزها توجه جدی داشته باشند.

جوانان ایرانی از لحاظ فکر اندیشه و استعداد سرآمد هستند ، نظام اسلامی برای تربیت دانش آموزان و دانشجویان و فارغ التحصیلان به عنوان سرمایه های آینده نظام هزینه کند ، اما خدای نکرده به علت بی برنامه گی وعدم تدوین سیاست های راهبردی سرمایه عظیم خود را ناخواسته تقدیم دیگران کند جفا و ضرر غیر قابل جبران است.

برای جلو گیری از فرار مغزها باید برنامه عملیاتی و انگیزه های کافی را جهت ماندگاری استعدادهای درخشان این سرزمین تدوین و اجرایی نمود. 

نبوغ و استعداد جوان و دانش آموز ایرانی زبانزد دنیاست ، راه مقابله با فرار مغزها ایجاد انگیزه وآماده کردن بستر کارو فعالیت این استعداد ها در رشته های گوناگون است و امیدوارم وزارت آموزش و پرورش در راستای جلو گیری از فرار مغزها با برنامه و سیاست های راهبردی فرهنگ ماندن مغزها در کشور را در ذهن دانش آموزان و استعدادهای درخشان نهادینه کند. 

کشورهای دیگر با سرمایه گذاری درآموزش و پرورش و تربیت نسل جدید توانسته اند به توسعه و پیشرفت چشمگیر دست یابند که این نشان از اهمیت توجه به بحث آموزش است.

ظرفیت های فراوان و استعدادهای نابی در حوزه های مختلف در کشور وجود دارد، یکی از برنامه های دشمن برای تهاجم فرهنگی، معرفی الگوهای غربی برای کودکان، نوجوانان و جوانان است و باید بستر لازم برای معرفی الگوهای برجسته کشور به نسل های جدید ایجاد شود.

مشکل کشور نداشتن سیستم منسجم و منظم آموزشی است،بهترین افراد با استعداد در ایران هستند و باید با برنامه ریزی برای آموزش و به کارگیری آنها در آموزش و پرروش مورد توجه قرار گیرد.

آیت الله اعرافی:

لزوم تولید فکر در آموزش و پرورش

وقتی نشاط و انگیزه در بدنه شکل بگیرد برای آینده هم نتایج بهتری بدست خواهد آمد و انسان‌های متفکر و فرهیخته ای را می‌توان تربیت و وارد جامعه کرد.

با توجه به اهمیت دانشگاه فرهنگیان باید تلاش کرد جایگاه این دانشگاه را ارتقا داد و در ذیل این ارتقا صدهزار نفر به عنوان سرمایه نیروی انسانی و متخصص تربیت و واردجامعه کرد.

استفاده از پژوهشگران، محققان و اندیشه ورزان حوزوی و دانشگاهی برای اجرای طرح تحول آموزش و پرورش باعث  تولید فکر برای آموزش و پرورش می شود که این امر نیازی دائمی است.

لذا به منظور بهره‌مندی بیشتر و توزیع مسئولیت‌ها می‌بایست مجموعه نهادهای پژوهشی، آموزشی، تحقیقی کارآمد که متناسب با نیازهای آموزش و پرورش فعالیت می کنند را همانند یک منظومه ببینید و تعامل داشته باشید چرا که  با این نگاه ادامه مسیر تحولی در آموزش وپرورش میسر است.